Nhà Thơ Vũ Dương Tá

Cảm thức chia xa...trong tập thơ " Lỗi tình" của Vũ Dương Tá

                                                                                                                Bùi Thủy                                                                                               

                                                                                                         Thạc sĩ Văn chương 

Th¬ lµ tiÕng thæn thøc cña tr¸i tim “ Sù sung m·n tù ph¸t cña t×nh c¶m m·nh liÖt “, lµ n¬i “ c¶m xóc t×m cho m×nh mét h×nh thøc thÓ hiÖn” ( Tagor ).Th¬ Vò D­ư¬ng T¸ trong tËp “Lçi t×nh ” ¸m ¶nh ngư­êi ®äc bëi nh÷ng ®øt m¹ch cña c¶m thøc chia xa.

T×nh yªu- nguån thi høng bao ®êi nay cho c¸c thi nh©n. Nh÷ng mèi t×nh trong tËp th¬ “Lçi t×nh ” chư­a bao giê ®i ®Õn ®iÓm giao thoa trong t×nh yªu ®· chia c¾t, ®µnh “®¬n c«i ”, “ ®µnh dang dë ”, “ cho sÇu…tan trong nhau ”. Nh÷ng hÑn hß khÐp l¹i thay vµo ®ã lµ ư­íc väng m¬ hå vµ nh÷ng dư­ ©m qu¸ khø. Mét lo¹t tùa ®Ò bá ngá “ Ai gäi…” , “T©m sù víi thêi gian…”, “ Thư­¬ng…”, “ Xa..ë ”, “Nh¾n tin …”, “ HiÓu…”, “ Gi¸…”, “ ¦íc..”, “ §iÒu em nãi…”, “ TiÔn ch©n …”, , “M­ưa lßng…” như­ nh÷ng nèt lÆng kÐo trïng m¹ch c¶m xóc cña nh©n vËt ch÷ t×nh.Nh÷ng tiÕng “Mư­a lßng ..” kh«ng lµm nh¹t nhßa nçi nhí tr¸i tim ®ang yªu mµ xo¸y s©u vµo nh÷ng vÖt xư­íc chia ly tõ ®ã lµm gi·n c¸ch t©m tr¹ng :

TiÕng m­ưa

Gâ vµo v¸ch kÝnh

Tim anh nhãi ®au

Em ®ang ë ®©u

          ¥i !

          Gãc thư­¬ng gãc nhí

                             ( “ Mư­a lßng “ )

 M¹ch th¬ Vò Dư­¬ng T¸  ®i kh«ng ®i theo nh÷ng c©u tø cÇu k× mµ ®i theo nh÷ng diÔn tr×nh c¶m xóc t©m tr¹ng chñ thÓ tr÷ t×nh lµm nªn thø nhÞp ®iÖu kÕt dÝnh nh÷ng rêi r¹c bëi sù ®øt m¹ch cña sù lì lµng, xa c¸ch :

          Giã mang

nçi c« ®¬n

gãi vµo trong gãc nhí

          Ta chãt

                   giÊu tªn em

                   n¬i tr¸i tim tan vì

          Nªn t×nh

                   ®µnh dang dë

                   tªn em sinh lang thang

                                      ( “Lçi t×nh “ )

          Nh÷ng c¬n giã v« t×nh chÊt chøa nh÷ng s¾c th¸i cung bÆc cña mét mèi t×nh dang dë “ Giã mang/ nçi c« ®¬n/ gãi vµo trong gãc nhí”. Ba dßng th¬ gi·n c¸ch mét c©u th¬ lµm nªn nhÞp ®iÖu cña t©m hån. ý niÖm x¸c lËp nhÞp ®iÖu ®ã cña Vò D­ư¬ng T¸ ®· cã ®iÓm ®ång quy víi quan niÖm vÒ th¬ cña NguyÔn §×nh Thi “ Th¬ cã mét thø nh¹c n÷a, mét thø nhÞp ®iÖu bªn trong, mét thø nhÞp ®iÖu cña h×nh ¶nh, t×nh ý, nãi chung lµ cña t©m hån (…).§ã lµ nhÞp ®iÖu thµnh h×nh cña nh÷ng c¶m xóc, h×nh ¶nh liªn tiÕp hßa hîp mµ nh÷ng tiÕng vµ ch÷ gîi ra như­ nh÷ng ng©n vang dµi ngay nh÷ng kho¶ng lung linh gi÷a ch÷, nh÷ng kháang im lÆng lµ n¬i tró ngô kÝn ®¸o cña sù xóc ®éng ”.

.§iÒu ®ã lÝ gi¶i v× sao dÊu lÆng (…) xuyªn suèt víi tÇn sè kh¸ nhiÒu ( 62 lÇn ) trong tËp th¬ “ Lçi t×nh “ :

          Nªn t×nh

          ®µnh dang dë

          Tªn em sinh lang thang…

                                      ( “ Lçi t×nh ” )

          …cÊt trong lång ngùc

          Mét phÇn thæn thøc tim m×nh !

                                      ( “ Anh ®ang ë ®©u” )

          M¶i miÕt kiÕm t×m

                   …chît hoµng h«n tr­íc mÆt

                             ( “ T©m sù víi thêi gian “ )

          Gãi duyªn göi ­ưíc cho ng­ưêi…tư­¬ng tư­

                             ( “Göi ngư­êi ë gãc trêi xa ” )

          C¸i míi trong th¬ Vò D­ư¬ng T¸ b¾t nguån tõ sù më réng biªn ®é c¶m xóc kÕt hîp víi tÝnh ®a nghÜa cña trư­êng h×nh ¶nh. C¸c thùc tõ xuÊt hiÖn kh«ng ®¬n thuÇn chuyªn chë chøc n¨ng ®Þnh danh, biÓu ®¹t sù vËt, hiÖn t­ưîng mµ h¬n thÕ t« ®Ëm s¾c th¸i t©m tr¹ng cña nh©n vËt ch÷ t×nh, ®ã lµ nh÷ng “ gãc nhí “, “ gãi yªu th­ư¬ng”, “ g¸nh nçi nhí mªnh m«ng ”, “ lßng se l¹nh ”, g¸nh theo nçi nhí ”, “ gãc thư­¬ng gãc nhí ”, “g¸nh ư­íc m¬ ”, “ gãc t¬ trêi gi¨ng m­ưa ”, “ « lßng ” v.v……Nh÷ng mèi t×nh mét thêi chia xa giê vÉn dù phÇn trong t©m hån nhµ th¬. C¶m gi¸c m¾c nî ¸m ¶nh trªn mçi vÇn th¬ :

          B©y giê ta nî

Nh÷ng mèi t×nh dang dë

          Nh÷ng c©u th¬ tr¨n trë déi vÒ

          Nh÷ng phËp phång nhÞp thë chèn quª

          Vµ vÉn nî…

                             ( “ Mét tho¸ng suy tư­ “ )

          C¶m thøc chia xa, lì lµng trong th¬ Vò D­¬ng T¸ lµm nªn chÊt tù vÊn. ChÊt tù vÊn biÓu hiÖn ë nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau mµ tËp trung nhÊt lµ ë hÖ thèng c¸c c©u hái. Nh÷ng bÕn bê nèi liÒn sù c¸ch trë cña dßng s«ng vµ nh÷ng sîi d©y mong nhí nèi liÒn hai tr¸i tim ®ang yªu : “ Kh«ng ®«i bê/ai gäi dßng s«ng/ chöa bøt røt nhí mong/ ai gäi ph¶i lßng ( Ai gäi…).Xư­a Th«i HiÖu trë l¹i §µo Hoa Trang sau mét n¨m xa c¸ch mong gÆp l¹i ng­êi x­a nh­ng c¶nh vÉn cßn ®ã mµ ng­ưêi x­a th× l¹i xa v¾ng : “ Nh©n diÖn bÊt tri hµ khø/ §µo hoa y cùu tiÓu ®«ng phong” råi ®Ó l¹i bao nhí mong, sÇu muén. D­ưêng nh­ư  trong bµi “ Hái ”, Vò D­¬ng T¸ ®· t×m ®­îc ®iÓm ®ång quy víi m¹ch thi høng Êy :

          HÑn nhau m­íp chöa ra hoa

          Chê nhau ngãng miÕt Cóc ®µ c¸nh r¬i

          LiÖu §«ng ngÊp nghÐ s©n råi

          Ngư­êi xa vang bãng cã håi tri ©m ?

          Thêi gian vÉn vËn hµnh theo quy luËt cña thiªn nhiªn tõ H¹ sang Thu ®Õn §«ng nh­ng bãng ngư­êi xư­a chØ lµ dư­ ¶nh.Bµi th¬ kÕt thóc bëi mét c©u hái nh­ưng më ra nh÷ng chiÒu dµi nçi nhí, sù ®îi chê. §¾p ®æi lªn nh÷ng ®îi chê, mong nhí cña “ vßng tr¸i “ cuéc t×nh lµ nh÷ng tiÒn gi¶ ®Þnh “Gi¸ ”, “¦íc ” :

          Gi¸ em lµ n¾ng

          Giê nµy ch¼ng c¸ch xa

          (…)

          Gi¸ em lµ giã Thu

Qua tÇng cao cöa phßng

Em ïa vµo nhÞp thë

Cho xu©n dËy sãng lßng

                                      ( “ Gi¸ ” )

          NÕu ®êi cßn cã kiÕp sau

          T«i xin chuèt l¹i nh÷ng c©u th¬ t×nh…!

                                       ( “ ¦íc ” )

          LÇn theo nh÷ng m¹ch t©m tr¹ng cña chñ thÓ tr÷ t×nh gióp chóng ta hiÓu s©u h¬n c¶m thøc chia xa trong th¬ Vò D­¬ng T¸. §ã lµ mét trong nh÷ng ®iÓm ®äng l¹i hån th¬ Vò Dư­¬ng T¸ trong t©m trÝ ®éc gi¶.

                                                                                     B.T.