VỀ VĂN HỌC NGHỆ THUẬT GÓP PHẦN XÂY DỰNG ĐẠO ĐỨC XÃ HỘI Lê Khả Phiêu
Tại hội thảo do Hội đồng lý luận
phê bình văn học nghệ thuật TW tổ chức ngày 27/11/2013, đ/c Lê Khả Phiêu,
nguyên TBT BCH TW Đảng có bài tham luận “Để có tác phẩm xứng tầm của dân tộc VN
thời đại HCM”. Xin trích đăng phần nói
về “ Văn học nghệ thuật góp phần xây
dựng đạo đức xã hội”.
Tác phẩm VHNT
có sức mạnh to lớn, nuôi dưỡng tư tưởng, tình cảm, đạo đức con người, thỏa mãn
khát vọng của con người về các giá trị CHÂN, THIỆN, MỸ. Nó nâng đỡ an ủi, khích lệ con người trong cuộc sống riêng tư, chia sẻ với con
người những tâm tư thầm kín nhất, giúp con người trả lời những câu hỏi về lẽ
sống, lối sống, những cách ứng xử tinh tế, ấm áp giữa con người với con người,
giữa gia đình, làng xóm, dòng họ, bạn bè quốc tế, con người với thiên nhiên.VHNT
có tác dụng to lớn hình thành hệ giá trị mới trong điều kiện mới giúp con người
tự điều chỉnh, vừa hoàn thiện nhân cách, vừa tăng sức đề kháng chống laị mọi cái
xấu, cái ác.
Tác dụng VHNT càng to lớn, trách nhiệm văn nghệ sỹ càng nặng nề. Tôi được
biết đời sống VHNT gần đây, bên cạnh xu hướng lành mạnh, tích cực là chủ yếu, đã
xuất hiện những biểu hiện lệch lạc rất đáng lo ngại, cần được uốn nắn kiên quyết
và kịp thời.
Trong lý luận, phê bình, có xu hướng đề cao quá mức chức năng giải trí,
giao tiếp mà coi nhẹ chức năng giáo dục, có một số trào lưu nước ngoài được du
nhập vào trong nước chưa có sự phân tích thấu đáo, chỉ rõ cái gì hay, cái nào
dở, để tiếp thu có chọn lọc. Báo chí đã lên tiếng phê phán về những khuynh hướng
giải thiêng các giá trị văn hóa của dân tộc, của cách mạng, đòi thay thế trung
tâm văn hóa ngàn đời của dân tộc bằng các thứ rác rưởi được gọi là bên lề.Điều
đáng ngạc nhiên và nghiêm trọng là nó diễn ra ngay trên bục giảng ở một số
trường đại học. Phải trở lại những vấn đề có tính nguyên tắc,.
Đổi mới VHNT là mở rộng không gian suy tưởng, chân trời sáng tạo, tiếp
thu mọi tinh hoa văn hóa nhân loại để bổ sung, chuyển hóa, làm giàu văn hóa dân
tộc. Đổi mới không phải là đổi màu, càng không phải là phủ nhận và giải thiêng.
Và không thể nhân danh dổi mới để biến tương lai con em chúng ta thành nơi thí
nghiệm những quan điểm sai trái.
Trong sáng tác, có xu hướng sa vào hình thức chủ nghĩa, tuyệt đối hóa
hình thức, chặn đứng mối giao cảm giữa tác phẩm và công chúng. Như vậy, người ta
vô tình hoặc cố ý đã thủ tiêu chức năng xã hội của tài năng.Hoặc cũng có xu
hướng khai thác một chiều, cường điệu hóa cái xấu, cái ác. Như vậy, tác phẩm
cũng không phản ảnh đúng bản chất của hiện thức, không thấy hết mối quan hệ biện
chứng của cuộc sống. Tôi tâm đắc việc coi tác phẩm VHNT là một thể thống nhất và hoàn chỉnh của tư
tưởng, nghệ thuật và ngôn ngữ .Cắt rời chỉnh thể đó, tuyệt đối hóa một
yếu tố nào đó tức là không còn coi tác phẩm VHNT là một thực thể hoàn chính và thống nhất.
Trước những vấn đề đạo đức, lối sống đang có chiều hướng xuống cấp như
hiện nay, chúng ta hoan nghênh mọi tác phẩm mang tính phản biện xã hội sâu sắc,
đi sâu mổ xẻ, phân tích, lên án đến tận ngõ ngách, mọi hành trạng và nguyên nhân
của cái xấu, cái ác,. Nhân danh cái tốt, cái thiện để phê phán một cách thuyết
phục. Và không bao giờ để mất niềm tin yêu con người. Làm được như vậy một cách
có nghệ thuật, thì nhất định tác phẩm được công chúng tiếp nhận.
Chúng ta khuyến khich các văn nghệ sỹ
sáng tạo nhiều tác phẩm về những nhân tố mới, những nhân tố tích cực, những mặt
sáng sủa, tích cực. Nhưng sáng tác về những cái sáng sủa, tích cực, mới mẻ cũng
phải đi vào chiều sâu của thế giới nội tâm với một nghệ thuật nhuần nhuyễn và
hấp dẫn. Ca ngợi mà đơn giản, sơ lược, hời hợt thì chẳng những không thuyết phục
đươc ai, có khi còn gây phản cảm.
Nguồn: Báo chí
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét